Веньдін (Удора район)

Босьтöм Википедияись

Веньдін (рочӧжык Вендинга) — грезд (деревня) да посёлок Коми Республикаись Удора районын, Благоев кармуас. Куйлӧ Удора район рытвылын, Ву ю дорын, Благоев кароксянь 6 км ылынаын.

Ним йылісь[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Грездыс сулалӧ Венью уссёын, сысянь и сылӧн нимыс Веньдін: Вень + дін (уссё). Роч нимыс лӧсьӧтӧм коми нимісь аналогия сьӧрті -га суффикс содтӧмӧн.

История[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  • Грезд дорын адззӧмась важмортлӧн сувтланін (медодзза бронза нэм)
  • Первуись Веньдін казьтывсьӧ ыджыт князь Иван ІІІ-лӧн 1485 вося сёртокын.
  • 1608 годӧ Вендинга погостын вӧлі Енмам кувсьӧм нима пуовӧй вичку да 18 горт, а ачыс погостыс вӧлі волосьын шӧрин.
  • 1646 воын татісь гижӧмась 26 олан да 4 енӧвтӧм горт (кык мортлӧн сэк вӧлі нимкоддез: Валуй да Колыван), а 1678 годӧ – 15 олан да 9 прост керку.
  • 1917 год кежӧ лыддьӧмась 20 горт.
  • В 1848 году татісь олісь Калинин Аверкий Егорович медодз Удораын пондіс быдтыны картов, сыпонда сылӧ сетӧмась козин кан эмбур министерствосянь. Зон Аверкийыслӧн, В.А. Калинин, велӧтчис му-видз уджалӧмӧ Вӧлӧгдаын да пондіс босьтны картовкасис бур урожайез. Сія ышӧтіс быдӧс ордча крессянасӧ быдтыны картовсӧ.
  • 1859 воын Веньдін грездын вӧлі 15 горт, 136 олісь.
  • 1860 годӧ Веньдінын поп керкуас осьтӧмась Удоралӧ медодзза школа, кӧда сэсся уджаліс 1950 воӧдз. 1676 пондіс велӧтны челядьсӧ В. А. Калинин, 1886 годсянь бӧра велӧтісьӧн сувтӧтісӧ попӧс.
  • 1870-80 воэзӧ земство осьтӧма Веньдінӧ пошта ям.
  • 1872 воын лэптӧмась Успеннё нима вичку
  • 1893 вося иююль 2 лунӧ Веньдінӧ осьтӧмась медодзза Коми муын гидрометеопоз. Под пуктісь – Иван Васильевич Калинин. Сія позыс уджалӧ и талун.
  • ХХ век пондӧтчикӧ грездас лӧсьӧтӧмась библиотека.
  • 1925 годӧ татӧн вӧлі потребкотыр, 1930 годӧ – аптека, парокод сувтчанін да гӧрд пельӧсок.
  • 1960 воэз помын Микунь-Кослан-Веньдін кӧрттуй нюжӧтӧм коста грездкӧт ордчӧн аркмис кӧрттуйдорся посёлок, сідзжӧ Веньдін нима.

Отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Медваж гишшаннэз Веньдінас: Колыванов, Шелеев, Калинин, Козлов, Денисов.

Грездын:

  • 1926 – 189 морт (44 горт)
  • 1959 – 165 морт
  • 1970 – 75 морт
  • 1979 – 45 морт (49 горт)
  • 1989 – 40 морт (77% комиӧсь, 20% рочӧсь)
  • 2000 – 38 морт (26 горт)

Посёлокын:

  • 1970 – 265 морт
  • 1979 – 256 морт
  • 1989 – 265 морт.

1995 воын грездын да посёлокын ӧтлаын олӧмась 231 морт, 2009 годӧ – 218 морт.

Гора нима отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  • Калинин Александр Иванович – генерал-майор
  • Калинин Павел Дмитриевич – инженер-геолог
  • Крюков Владилен Васильевич – велӧтісь

Ӧшмӧссэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]