Ыджыт Коча (Кӧчладор район)

Босьтöм Википедияись
Ыджыт Коча
Большая Коча
Му:  Рочму
Статус:  посад
ладор:  Перем ладор
район:  Кӧчладор район
Важжык ниммез:  Нестерова
Инлыдпассэс:  59°39′17″ с. ш. 54°34′15″ в. д.HGЯO
Веськӧтлан кыв роч, коми
Отир лыд  564 морт (2009)
Час кытш:  UTC+5
Телефон нумерӧ содтӧт:  +7 34293
Почта инпас:  619321
Авто нумерӧ содтӧт:  59


Ы́джыт Ко́ча (рочӧнжык Большӧ́й Ко́ча) — Перем ладорись Коми кытшын, Кӧчладор районас посад, Коча посадмулӧн веськӧтлан шӧрин.

Ним йылісь[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыджыт Кочаын оліссез висьтасьöм сьöрті, вöлöма пö татісь отирлöн кöркö öксай нето пам, Коча нима. Сы ним сьöртi и пондöмась шуны деревнясö [1]. А ыджытнас сія шусьö, мыля ордчöн Учöт Коча сулалö.

География[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыджыт Кочаыс сулалӧ Кӧч посадсянь ойвыв-асыввылӧ 21 км ылынаын, Онолва ю шульга ладорын. Посад кузя котöртö Сылва шор.

Ордча грезддэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыджыт Кочакӧт ордчӧн сулалӧ Учӧт Коча. Онолва кузя катытынжык — Маскаль грезд. Ыджыт Кочасянь рытвылас сулало Ыджыт Пальник грезд, ойвыв-асыввылас — Ӧбрамовка, лунвыв-асыввылас — Дзельгорт, лунвылас — Ош, лунвыв-рытвылас — Вежайка.

Янсалöм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Посадын туйез[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыджыт Коча посадын 8 туй [2]:

Коми ним Роч ним
Вапöлöн туй ул. Набережная
Медшöр туй ул. Центральная
Парк туй ул. Парковая
Сад туй ул. Садовая
Том туй ул. Молодежная
Тракт туй ул. Трактовая
Ыб туй ул. Полевая
Юдор туй ул. Речная

История[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Отир олöмась Ыджыт Коча му вылын важынсянь. Посад шöрын Онолва шульга вадöрын археологгез адззöмась X-XIII векся дзебсянін. Шедöмась татісь сэкся морт лыэз, баситчан торрез.

Первуись Ыджыт Кочаыс йылісь кывсьöма 1579' годö, кöр роччез сійö гижöмась Нестерова. Сэк татöн олöмась пö 13 айка морт, а керкуэз сулалöмась 14-я. Öтік олісьöс шуöмась Лунег Нестеров.

1623'–1624' вося гижöтöм коста керöм гумагаэзісь адззамö ни грездыслісь öння нимсö. Сія кад кежö кольччöмась татöн оліссез токö куим керкуын, а 13-ыс вöлöмась енöвтöмöсь.

1769' годö Ыджыт Кочаö осьтöны волось, а 1801' во кежö Коча волостяс олöмась 1294 морт, кöдна вöлісö Строганов увтырись Шаховскöй графиня кипод увтын.

1858' во коста йöзöс гижöтікö грездісь лыддьöмась 580 морт лов. Быд во сэк чулöтлöмась вузасяннэз — юнь 19' лунö да август 17'-18' луннэзö.

1886' годö Ыджыт Кочаын оліссез видзöмась быдсöн 89 горт. Посадас вöлі ни асласныс приход, вичку бердын школа, кирпич керанін, вина вузалан. Отир быдтöмась нянь, кылöтöмась вöр. Август 10'-23' луннэзö лöсьöтлöмась ярманкаэз.

1907' во. Ыджыт Кочаö вептöмась пуовöй вичку. Вичкуыс сулаліс 1930' годöдз и вöлі Герасим, Питирим да Иона нима.

ХХ нэм пондöтчикö посадас вöлі инькаэз понда Иона да Серафим нима монастыр.

1926' восянь да öнöдз Ыджыт Коча öтлаын аслас посадмуöн (сэкся сельсовет, а одзза волось) пырö Кöчладор районö.

1930' октяб 25' лунö Ыджыт Кочаö лöсьöтісö «Коммунар» колхоз, кöдö 1951' март 1' лунö, и сэсся 1956' февраль 14' лунö гырисьмöтасö да шуасö медодз Маленков нимöн, а 1957' восянь нимыс лоас «Рассвет», 1959' годсянь – «Родина».

Веськöтлан[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыджыт Кочаын вöлі сельсовет (Большекочинскöй сельсовет), öні татöн лöсьöтöмась Коча посадмулö веськöтлан. Юралісьыс — Рискова Мария Александровна

Отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

2009' годö Ыджыт Кочаын лыддисö 564 мортöс, этö унажык 2002' во сьöрті, кöр татöн гижöтчöмась 484 морт. Коми кытш аркмикö посадын олöмась 317 морт (1926' во).

Памиллёэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  • Рисков

Кöзяйство да быт[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Медыджыт уджаин: колхоз «Родина», кытöн уджалöны 60 морт кыным.

Эм кусöтчан депо да почта юкöт

Культура[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Файл:Быкобой1.jpg
Быкобой

Посадын быд во чулöтöны Быкобой.

Отирлöн мöдік гажыс — турун вежан лун.

Культура да велöтöм сьöрті уджалöны:

Гора нима отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Казьмöтаннэз да сингажöтаннэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Важ монастырсянь кольччöма öтік керку, архитектура ладöрсянь сія öддьöн ассяма.

Ордча ландшафттэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

1970' воэзö А.С.Гантман кипод увтын коми-роч отделеннёись студенттэз öктöмась озыр материал микротопонимика сьöрті. Сідз миянöдз локтіс информация Ыджыт Коча ладорись ландшафттэз йылісь, кöдналісь ниммесö талуння отир натьтö вунöтöмась ни.

  • Вöлавуджöм – места Учöт Кочаын, кыті Оновасö вуджöны келöмöн.
  • Вильса Кирилмыс – енöвтöм места Ыджыт Кочаын.
  • Вильыб – вöраин ыджыт Кочасянь 4 км ылынаын, кытöн быдмöны ыджыт кыдззез.
  • Демидлог – кырас
  • Демидотруб – Демидлöн оланін
  • Дубровка –  ???
  • Егоркулöм – видз
  • Жопуалог – кырас
  • Ипатшор – Онолваö усян шор, кытісь кöркö гумалісö ва. Ипат дед кöркö весöтöма этійö шорсö.
  • Кöзйöр – ыб, кытöн быдмö кöз.
  • Кабанаинтуй – порсьвидзанö мунан туй.
  • Кар - мыс, сулалö Ыджыт Кочасянь 2 км ылынаын.
  • Катшынволь – тыла.
  • Ключйöр – ыб, кытісь петö ключ.
  • Кочапруд – Онолва ю вылын пруд.
  • Кочинскöй туй – туй, кöда мунö Ыджыт Кочасянь Учöт Кочаö.
  • Кузьмакурья – видз, кытöн ытшкисьöма Кузьма.
  • Кулига – вöрын кушин.
  • Мöсчилькöтан – öддьöн тшакья места вöрын, кытöн пастучитлöмась мöссэз.
  • Монастыр – Ыджыт Кочалöн тор, кытöн одзжык вöлі инькаэз понда монастыр.
  • Мосичлог – кырас.
  • Мосичпруд – пруд Ыджыт Кочаын.
  • Нетунайпос – пос Ыджыт Кочаын.
  • Октас – Ыджыт Кочалöн тор, кöдö лöсьöтöмась кералöм вöр местаö. Куйлö Ыджыт Коча да Учöт Коча коласын.
  • Пёдöркерку – места, кытöн кöркö вöлі Пёдöрлöн хутор.
  • Перышыб – вöраин, Ыджыт Кочасянь 3 км ылынаын.
  • Пиля Педоровскöй остров – видз.
  • Порошкинмыс – нюраинын чöвпан коль мыльк. Сэтчö позьö локны токö öтік туёк кузя.
  • Прокопикавидз – видз Онолва ю дорын.
  • Пугырнюр – нюраин Онлва ю сайын. Гожмумнас сэтчин ытшкисьöны.
  • Пыжкыскан – Онолва ю дорын места.
  • Савакулöм – места, кытöн кулöм Сава.
  • Сарафимпруд – кöркöся пруд Ыджыт Кочаын.
  • Сотчöмвудж – Онолвалöн важ вис, сы дорын уна быдмö дикöй лук.
  • Турикушавелдöр – кушин.
  • Турунашыгыр – öддьöн бур видз, кытöн ытшкисьöны.
  • Тылайöр – ыб.
  • Чöскытлог – кырас, кöдö нимтöмась сідз матын олісь увтыр сьöрті (Чöскыт Мепл ?).
  • Чивыльлог – кырас, куйлö Ыджыт Коча да Öбрамовка коласын.
  • Читкыльмыс – туй керöсö Ыджыт Коча дынын.
  • Шойналогйöршойна сайын ыб.
  • Ягбöж – Онолва юлöн öтік вадöр.
  • Ягвыл – ыб, куйлö важ грезд местаын.

Ӧшмӧссэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  • Аксёнова О.П. Кигижöттэз видзанін. Кудымкар, 2009.
  • Коми-Пермяцкий автономный округ на рубеже веков. Кудымкар, 2000. ISBN 5-87901-051-1
  • Кочевский район: прошлое и настоящее / сост. Н. М. Коваль, С. Н. Пыстогова. Пермь, 2006. 464 с. ISBN 5-88009-020-5
  • Шумилов Е. Н. Твоя малая родина: Краткий историко-топонимический справочник. 4-е изд., испр. и доп. Пермь, 2005.

Ыстісяннэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  1. Гижис студентка Рожнева 1975' годö.
  2. Вот öктіссез сайтісь