Гёттинген

Босьтöм Википедияись
Гёттинген
Göttingen
Вужпас
Му:  Немечму
Статус:  кар
Ланд:  Улісь Саксму
Ландкрайс:  Гёттинген
Пытшкӧс торйӧтӧм:  18 кытш
Обербургомистр:  Rolf-Георг Колер
Медодз казьтылӧм:  953
Кар:  1150–1200' восянь
Важжык ниммез:  Gutingi
Инлыдпассэс:  51°32′ с. ш. 9°56′ в. д.HGЯO
Ыжда:  117,27 км²
Саридз вевдӧрсянь вылына:  150 м
Веськӧтлан кыв немеч кыв
Отир лыд
 • Отирлӧн топыта
 121 455 морт (31.12.2008)
 1036 морт/км²
Час кытш:  UTC+1
Телефон нумерӧ содтӧт:  + 0551
Почта инпассэс:  37001–37085
Авто нумерӧ содтӧт:  GÖ
[[1] Веськӧтлан сайт]

ГёттингенГерманияын, Улісь Саксму лунвылын сулалан университета кар. Карыс – Немеч муын да и быдӧс Европа понда тӧдса кыдз велӧтан да туялан шӧрин.

Ганновер, Брауншвейг, Оснабрюк да Ольденбург бӧрын Гёттинген лоӧ ыждаыс сьӧрті витӧт кар Улісь Саксмуын. 1964 во бӧрын коркӧся кытштӧм кар пырис Гёттинген ландкрайсӧ (районӧ) да лоис сы шӧринӧн. 1965 годсяняс карас олӧ 100 сюрс мортся унажык, да сысянь сія лыддиссьӧ Германияын ыджыт карӧн.

Мӧдік ыджыт каррез Гёттинген гӧгӧрын: Кассель (38 км лунвыв-рытвылас), Хильдесхайм (70 км ойвылас), Брауншвейг (92 км ойвыв-асыввылас), Эрфурт (98 км лунвыв-асыввылас), Ганновер (105 км ойвылас) да Падерборн (120 км рытвыв-ойвыв-рытвылас)

География[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Гёттинген куйлӧ Лайне-Ильме увтас да Гёттингер Вальд вылынін коласын. Сы пырйӧт лунвывсянь ойвылӧ котӧртӧ Аллерӧ усян Лайне нима юок. Карыслӧн ойвывся тор Венде кузя котӧртӧ Венде шор, ойвыв-асыввыв торрезӧттяс – Луттер шор, а рытвыв торрес пырья – Гроне шор. Кынымкӧ километра ылынаын ойвылас пондӧтчӧ Нёртенер Вальд. Карыс лунвыв дорын куйлӧ Лайнеись ва босьтан Гёттингер Кисзэ нима ты.

Гёттинген кар увтӧ пыран муэз куйлӧны саридз вевдӧрсянь 138–127,5 м вылынаын, рытвывлань Клеперберг да Хайнберг керӧссэзсянь, а Гёттингер Вальд ассыввыв дорын сулалан Макенрёдер Шпитце лоӧ медвылын керӧсӧн Гёттинген карас. Кар му вылын, Лайнесянь рытвылас куйлӧ Хагенберг (сідзжӧ сійӧ шӧны Учӧт Хаген, 174 м), а кык километраын сысянь лунвылас – некрут вылынін Эгельсберг. Карыслӧн рытвыв визир бердын лэбӧны эшӧ кык керӧс: Кнутберг (363 м) да Куберг (288).

Гёттингер Вальдсянь топ рытвылас сулалан Гёттинген лоӧ вит вылынін шӧрын. Энія вылыніннэс: Золлинг (34 км ойвыв-рытвылӧ), Гарц (60 км ойвыв-асыввылӧ), Кауфунгер Вальд (27 км лунвыв-лунвыв-рытвылӧ), Дрансфельдер Штадтвальд (13 км лунвыв-рытвылӧ) да Брамвальд (19 км рытвылӧ).

История[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Оліссезлӧн лыдыс Гёттингенын шӧрӧт веккезсянь ни пыр быдмӧма, а виль кад пондӧтчӧмсянь ӧддьӧн ни чожа. 1985 воын карас олісӧ медуна отирыс – 132.100 морт. Сэсся пондісӧ чинны. 2006 декаб 31 лун кежӧ Гёттингенас кольччис 121.581 пыр олісь морт.

Уна отирыс велӧтчӧны Гёттинген университетын: 2005/06 тӧвнас токӧ сэтчин вӧлі 24.400 велотчись [1], а сысся и мӧдік институттэз эмӧсь. Быдсӧн босьтӧмӧн студеттэс карас лоӧны оліссезісь 20 % мымда.

Веськӧтлӧм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Карись обербургомистр – Вольфганг Майер (СПД).

Янсалӧм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Вежа Михаэль нима вичку
Нывка дзодзоггезӧн - карлӧн символ

Карын 18 кытш (штадтбецирк):

Кытш Отир [2] Му ( км² )
Инненштадт 10.388 1,49
Остштадт 16.450 7,12
Зюдштадт 16.990 3,74
Вестштадт 13.020 5,74
Нордштадт 10.457 1,84
Венде 18.323 9,73
Николаусберг 3.699 7,45
Гайсмар 18.173 14,32
Гроне 11.609 8,00
Херберхаузен 1.666 15,23
Грос Эллерсхаузен 1.404 3,87
Хетьерсхаузен 1.133 7,56
Кнутбюрен 142 3,98
Эллихаузен 2.779 6,33
Эзебек 636 5,83
Хольтензен 1.734 3,09
Деппольдсхаузен
Роринген 1.046 7,09
Ӧтлаын 129.667 117,29

Ӧшмӧс: GÖSIS[3]

Вит кытшыс – карыслӧн важся шӧрин. Мӧдік кытшшез вӧлісӧ перво посадмуэзӧн, а сэсся нійӧс ӧтлаӧтісӧ кар дынӧ:

  • 1963 воӧ: Херберсхаузен
  • 1964 воын: Гайсмар, Гроне, Николаусберг да Венде
  • 1973 воын: Деппольдсхаузен, Эллихаузен, Эзебек, Гросс Эллерсхаузен, Хетьерсхаузен, Хольтензен, Кнутбюрен да Роринген.

Мукӧдын сёрӧнжык ӧтлаӧтӧм кытшшез коласісь кольччӧ асвеськӧтлӧм. Сэтчин эмӧсь отирсянь бӧрьян советтэз (9-13 мортӧн), асланыс юралісь (ортсбургомистр). Советтэзын видзӧтӧны кытш понда тӧдчана моггез, но медбӧрья кыв кольччӧ Гёттинген кар советыслӧ. Аслыныс советтэз бӧрйӧны: Гайсмар (Цитентерассаэзӧн), Гроне, Херберхаузен, Хольтензен, Николаусберг, Роринген, кыкӧн ӧтік совет бӧрйӧны Венде да Деппольдсхаузен, Эллихаузен да Эзебек, куимӧн – Гросс Эллерсхаузен, Хетьерсхуазен да Кнутбюрен.

Ордча посадмуэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Гёттинген карыскӧт межаасьӧны сизим посадму, кӧдна быдӧнныс пырӧны Гёттинген районӧ: Бовенден, Вааке (лоӧ ӧтласа Радольфсхаузен посадмуын), Гляйхен, Фридланд, Росдорф, Дарнсфельд кар (лоӧ ӧтласа Дарнсфельд посадмуын) да Аделебзен.

Ыстісяннэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  1. Studierendenstatistik der Universität Göttingen. Stabsstelle DV der Zentralverwaltung. 21. Oktober 2005.
  2. Лыддян кад: 2007
  3. Statistische Bezirksprofile bei GÖSIS