Тыва

Босьтöм Википедияись
Тыва Республика
'Тыва Республика
Республика Тыва
Вужпас
Дӧрапас
Канму Роч Федерация
Гимн Мен тыва мен
Статус республика
Ыджытжык регион Сибир федерал кытш
Янсалӧм 2 каркытш, 12 кожуун
Веськӧтлан шӧрин Кызыл
Аркман кад 1944' октяб 11' лунö' во
Веськöтланын юралісь Шолбан Кара-оол
Ыджыт Хуралын юралісь Кан-оол Даваа
БПЛ (2008 во)
Морт вывся БПЛ
24409100000
76987
Веськöтлан кыввез тыва, роч
Оліссез (2010 во)
317056 (0.22 %, 77-ӧт места)
Оліссезлӧн тшӧкыта 1.88 морт/км²
Чужанвуж сьӧрті тэчас тываэз роччез
Эскан сьӧрті тэчас ламаизм
Мувывтор 168604 км²
(ва - 0,99 %, 21-ӧт места)
Тыва Республика мусерпас
Кад кытш MSK+4 (UTC+8)
Код ISO 3166-2 RU-TY
Индекс FIPS RS79
Телефон код (+7) 394xx
Пошта индекссэз 667000–668999
Автомобиль код 17
[www.gov.tuva.ru Веськöтланлöн сайт]

Тыва (рочӧнжык Тува) – тыва отирлӧн горт му, асъюралан республика, Роч Федерация видзантор, пырӧ Сибир федерал кытшӧ.

Канкарыс – Кызыл.

Ним[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Тыва шусьö сідз тыва отир сьöрті, кöда татöн важысянь олöм и кöда татöн лöсьöтöма аслыс канму.

Статус[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Тыва Республика — Роч Федерация видзантор.

География[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Тыва Республика куйлö Азия шöрын, Асыввыв Сибир лунвылын, Енисей ю йыввезын. Ойвывсянь лунвылö республикаыс нюжалö 420 км кузя, рытвывсянь асыввылö — 630 км.

Ордча муэз: лунвылын да лунвыв-асыввылын — Монгол Отир Республика, ойвыв-асыввылын — с Иркут лапӧв, ойвыв-рытвылын — Хакас Республика, асыввылын — Бурят Республика, Рытвылын — Алтай Республика, ойвылын — Краснояр ладор.

Медкузь ю Тываын — Улуг-Хем (Вылісь Енисей).

Тываыс — керöсаин, татöн кузь да вылын керас лёдззез вежласьöны пыдын котловинаэзкöт.

Климат чорыта континентвывся — тöвнас кöдзыт, абу тöла, котловинаэзын етша лыма. Гожумнас шоныткодь керöссэзын, а котловинаэзын жар. Тöвнас шонтöгыс унажыксö овлö −25 −35 °C; гожумнас +13 +23 °C. Олан понда медлöсялана кад — сёр тулыс да одз ар.

Быдман кадколас 150—160 лун. Мукöдлаын эмöсь пыркынмуэз. Республика мусис 3 млн га вевттьöмöсь суспуа вöррезöн, эта лоö Рочмуись сыспуаиннэзісь 11 %.

Тываын эм уна курорттэз, медыджытэс — бальнеология сьöрті курорт Уш-Бельдир да нятьсьöтан курорт Чедер ты дорын. Туристтэз понда республика кузя лöсьöтöмöсь туёккез Азия шöринöдз. Кызыл дорын эмöсь базаэз Азас да Жарки.

Янсалöм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Тыва Республика янсалöм

Тыва Республика веськöтлöм могись янсöтöм сідз: кык каркытш да 12 кожуун.

Каррез - Кызыл да Ак-Довурак

Кожууннэз:

  1. Бай-Тайга кожуун
  2. Барыын-Хемчик кожуун
  3. Дзун-Хемчик кожуун
  4. Каа-Хем кожуун
  5. Кызыл кожуун
  6. Монгун-Тайга кожуун
  7. Овюр кожуун
  8. Пий-Хем кожуун
  9. Сут-Холь кожуун
  10. Танды кожуун
  11. Тере-Холь кожуун
  12. Тес-Хем кожуун
  13. Тоджу кожуун
  14. Улуг-Хем кожуун
  15. Чаа-Холь кожуун
  16. Чеди-Холь кожуун
  17. Эрзин кожуун

Отир[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

История[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Веськöтлан[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Кöзяйство да быт[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Культура[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Лыддьöтан[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыстöттэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Ыстісяннэз[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Шаблон:Сибир федерал кытш