Лыдним

Босьтöм Википедияись

Лыдним (числительнӧй) — кывладын асвына сёрнитор. Лыдниммезӧн шусьӧны шуаннэз, кӧдна мыччалӧны эмторрезлісь (предметтэзлісь) лыд, лыддикӧ нылісь арт, а сідзжӧ ӧтлаӧтӧмӧн лыддьӧм.

Коми лыдниммез[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Коми кылын эм сэтшӧм лыдниммез.

Лыддьӧс Лыдним
Перем комиӧн Зыряна нёж
1 ӧтік ӧти
2 кык кык
3 куим куим
4 нёль нёль
5 вит вит
6 квать квайт
7 сизим сизим
8 кыкьямыс кӧкъямыс
9 ӧкмыс ӧкмыс
10 дас дас
11 дасӧтік дас ӧти
12 даскык дас кык
13 даскуим даc куим
14 даснёль дас нёль
15 дасвит дас вит
16 дасквать дас квайт
17 дассизим дас cизим
18 даскыкьямыс дас кӧкъямыс
19 дасӧкмыс дас ӧкмыс
20 кыкдас кызь
21 кыкдас ӧтік кызь ӧти
30 куимдас комын
40 нёльдас нелямын
50 витдас ветымын
60 кватьдас квайтымын
70 сизимдас сизимдас
80 кыкьямысдас кӧкъямысдас
90 ӧкмысдас ӧкмысдас
100 сё сё
1000 сюрс сюрс

Лыдним чукӧррез[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Лыдниммез асланыс вежӧртас сьӧрті овлӧны кодяӧсь, сьӧрбӧраӧсь да ӧтлаӧтӧмӧсь.

Кодя лыдниммез мыччалӧны предметтэзлісь лыд, видзӧны очакыв кыным? юасян вылӧ. Мыччалӧм могись: ӧтік, кык, куим, нёль, вит, квать, сизим, кыкьямыс, ӧкмыс, дас, дасӧтік, даскык, даскуим, кыкдас, кыкдаслісь, кыкдаслӧ.

Сьӧрбӧра лыдниммез мыччалӧны предметтэзлісь лыддикӧ арт, видзӧны очакыв кынымӧт? кынымӧдз? юасяннэз вылӧ. Нія аркмӧны кодя лыдниммез бӧрӧ ӧт содтас быдтӧмӧн. Мыччалӧм могись: кыкӧт, куимӧт, нёльӧт, витӧт, сизимӧт, дасӧт, даснёльӧт, дасвитӧт, дассизимӧт, дасӧкмысӧт.

Медодзза кык кодя лыднимись сьӧрбӧра лыдниммес вермӧны аркмыны мӧдік вужжезісь и мӧдкодь содтассэзӧн: медодзза, мӧдік.

Вужыс кӧ мыччалӧма лыдпасӧн, сэк содтасыс гижсьӧ кырӧлок пыр: 1-а, 2-к, 3-ӧт, 24-ӧт, 135-ӧт. Эм кӧ сэсся эманим, то кырӧлока содтас туйӧ позьӧ гижны апостроф: 1’ классын, 3’ лунӧ, 24’ автобус, 135’ километра.

Ӧтлаӧтӧм лыдниммез мыччалӧны предметтэзлісь лыдсӧ ӧтлаӧтӧмӧн. Нія аркмӧны кодя лыдним бӧрӧ нан содтас быдтӧмӧн. Мыччалӧм могись: нёльнан год, витнан морт, куимнан вон.

Лыднимлӧн тэчас[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Тэчас сьӧрті лыдниммес овлӧны ӧтпӧвсаӧсь, унавужаӧсь, унакылаӧсь.

Ӧтпӧвсаэзын эм токӧ ӧтік вуж: ӧтік, квать, сизимӧт, кыкнанным.

Унавужаэзын вужжез кыка нето унажык: витдас, кватьдас, дассизимӧт, даскыкьямысӧт.

Унакыла лыдниммез аркмӧны кынымкӧ торья лыднимись: куимдас нёль, нёльдас кык, куимсё витдас квать.

Лыднимлӧн синтаксис[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Кӧр лыдниммез петӧны эманиммезкӧт, нія озӧ вежласьӧ: дас морт, дасӧт морт, кыкнан мортыс, куимнан сойыслӧ.

Лыдниммес вермӧны петны эманиммезтӧг, сэк нія вежласьӧны кӧрталан сьӧрті. Мыччалӧм могись: дас, дасӧн, даслӧн, даскӧт; дасӧт, дасӧтӧн, дасӧтлӧн, дасӧткӧт; кыкнан, кыкнанӧн, кыкнанлӧн, кыкнанкӧт.

Лыдним сёрникузяын лоӧ видзан нето паськӧтан юкӧтӧн. Мыччалӧм могись: Кыкнанныс локтасӧ аскадӧ. Кык да кык — нёль. Воннэс велӧтчӧны сизимӧт классын. Чулаліс мӧдік час.

Лыдниммез гижӧм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Лыдниммез гижикӧ колӧ видзны тӧдвылын сэтшӧм туйдӧттэз.

  1. Нечорыт лыд мыччалікӧ ордчӧн кӧ петасӧ кык лыдним, нія гижсьӧны кырӧлок пыр: ӧтік-кык, кык-куим, куим-нёль, нёль-вит, кыкьямыс-ӧкмыс. Сія жӧ могсӧ тыртан кывтэчас эманим + лыдним, гижсьӧ торйӧн: керку куим.
  2. Кывбӧррезкӧт лыдним гижсьӧ торйын: кыкдас гӧгӧр, вит мымда, нёль кузя.
  3. Лыдпассэзӧн гижӧм лыдним бӧрӧ вежаннэз одзӧ сувтӧтсьӧ кырӧлок, мыччалӧм могись: 4-ись, 3-ӧдз, 80-ын.
  4. Сьӧрбӧра лыднимыс кӧ гижӧма лыдпасӧн содтас туйӧ позьӧ гижны апостроф: 7-ӧт нето 7’, 16-ӧт нето 16’. Но датаэзын содтас не апостроф озӧ гижсьӧ: 2009 воын, 1998 годӧ, январ 27 лунӧ.
  5. Нэм (век) мыччалікӧ лыдним пыр гижсьӧ латин лыдпассэзӧн, а содтас сы бӧрын оз гижсьы: XXI векын, XVIII нэмсянь.

Лыдниммезлӧн зораммӧм[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

Лыддьöтан[вильмӧтны | Вильмӧтны код]

  • Майшев, И. И. Грамматика коми-пермяцкого языка. М.-Л., 1940.
  • Коми-пермяцкий язык: Введение, фонетика, лексика и морфология / под ред. и при соавт. проф. В. И. Лыткина. Кудымкар: Коми-перм. кн. изд-во, 1962.